Tiếp tục chương trình nghị sự, ngày 30/3, Quốc hội họp phiên toàn thể tại Hội trường thảo luận về Báo cáo công tác nhiệm kỳ 2016-2021 của Tòa án Nhân dân Tối cao, Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao. Phiên thảo luận về Báo cáo công tác nhiệm kỳ 2016-2021 của Tòa án Nhân dân Tối cao, Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao được phát thanh và truyền hình trực tiếp.
- Báo cáo của Tòa án Nhân dân Tối cao về công tác của các tòa án trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIV khẳng định, trong nhiệm kỳ qua, mặc dù số lượng công việc tăng (bình quân mỗi năm tăng khoảng 8%) với tính chất phức tạp, quy mô lớn và phải thực hiện nghiêm việc tinh giản biên chế nhưng các tòa án đã không ngừng đổi mới, triển khai nhiều biện pháp đột phá, sáng tạo, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ Quốc hội giao và đạt được nhiều kết quả nổi bật. Đã triển khai thành lập hệ thống tòa án 4 cấp, nay hoạt động đã đi vào ổn định, nề nếp và phát huy tác dụng của mô hình tổ chức tòa án mới. Tổ chức xét xử theo đúng tinh thần cải cách tư pháp với việc thực hiện ngày càng đầy đủ nguyên tắc tranh tụng, góp phần nâng cao chất lượng xét xử…
- Báo cáo của Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao nhấn mạnh, Viện kiểm sát các cấp đã phối hợp tốt với các cơ quan chức năng trong việc điều tra, truy tố, đưa ra xét xử nhiều vụ án tham nhũng, kinh tế đặc biệt nghiêm trọng, được dư luận đồng tình ủng hộ, tạo hiệu ứng tích cực, lan tỏa trong xã hội, củng cố thêm niềm tin của nhân dân vào công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng. Các trường hợp oan sai giảm, việc bỏ lọt tội phạm từng bước được hạn chế…- Thảo luận về các báo cáo này, các ý kiến phát biểu đều đánh giá, nhiệm kỳ 2016-2021 có nhiều thành tích, điểm sáng trong công tác tư pháp nói chung cũng như công tác xét xử nói riêng, như: đã thụ lý 2,4 triệu vụ việc, giải quyết được 2,37 vụ việc (đạt 97,6%), so với nhiệm kỳ trước, thụ lý tăng hơn 624.500 vụ việc; tỷ lệ bản án, quyết định bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan hàng năm đều dưới 1,5%. Đặc biệt, các vụ án về tham nhũng, kinh tế được tập trung giải quyết; tổng số tài sản thu hồi trong các vụ án tham nhũng tăng mạnh, đạt gần 80.000 tỷ đồng…ĐB Trương Trọng Nghĩa (TPHCM) nhận xét, thực tiễn nhiệm kỳ qua cho thấy một bộ phận cán bộ điều tra, xét xử chưa thay đổi nếp nghĩ, thói quen, chưa quán triệt các nguyên tắc suy đoán vô tội và tranh tụng. Ý kiến tranh tụng của luật sư nhiều khi bị át đi bởi quyền lực công tố. Thời hạn truy tố, xét xử bị chậm, không ít đơn khiếu nại bị quên lãng, nhiều bản án thiếu đầu tư công sức trí tuệ. Doanh nhân lo lắng vì một số trường hợp phán quyết trọng tài thương mại bị toà án bác đi không hợp lý.ĐB Nguyễn Thị Thuỷ (Bắc Cạn) ghi nhận, hầu hết các vụ án trong nhiệm kỳ đều đưa ra xét xử đúng thời hạn, đúng pháp luật. Quyền con người, quyền công dân đã được đảm bảo tốt hơn. Tranh tụng tại tòa được thực hiện ngày càng rõ nét hơn. Tòa án tối cao đã đưa vào vận hành hệ thống điện tử, nhận đơn qua mạng. Tổng kết thí điểm vừa qua thấy rằng tiết kiệm được thời gian, chi phí xã hội, hạn chế được sự tiếp của cán bộ tố tụng với đương sự.
0 Để phát huy kết quả đó trong nhiệm kỳ này, ĐB Nguyễn Thị Thủy kiến nghị: Chính phủ và các cơ quan tư pháp có giải pháp khắc phục những hạn chế, tồn tại; bổ sung các điều kiện đảm bảo để giúp các cơ quan tư pháp hoàn thành nhiệm vụ được giao. Còn theo ĐB, Luật sư Nguyễn Chiến (Hà Nội), việc tranh tụng ở toà có khi còn hình thức, luật sư chưa được tạo điều kiện để thực thi tốt nhất nhiệm vụ của mình. ĐB đề nghị Quốc hội khoá XV tăng cường giám sát toàn bộ hoạt động tư pháp, ngay từ khâu ban hành văn bản, giải quyết khiếu nại tố cáo; tăng cường chất vấn người đứng đầu Toà án, Viện Kiểm sát nhân dân.- Phiên thảo luận diễn ra sôi nổi với những tranh luận về án oan sai, xét xử độc lập. ĐB Lưu Bình Nhưỡng (Bến Tre) chia sẻ những khó khăn, áp lực của ngành tư pháp, với hàng triệu vụ án khó khăn, có nhiều áp lực. Tuy nhiên, ĐB còn nhiều trăn trở về tính độc lập của tư pháp. ĐB cho rằng, cần nhận thức rõ mỗi tòa án là một tòa án độc lập với nhau, không có tòa án cấp trên, cấp dưới; không nên có những đoàn công tác liên ngành trong tòa án. Phải bảo đảm tính độc lập của tòa án.Với vấn đề án oan sai, ĐB Lưu Bình Nhưỡng cho rằng, tỷ lệ oan sai tuy đã giảm, nhưng phải phấn đấu để không có oan sai. “Cần khắc phục triệt để, không thể để tồn tại tỷ lệ về án oan sai, công lý là công lý, không đặt ra định mức cho công lý. Nhiệm kỳ tới cần phải xác định rõ về điều này và cần khắc phục triệt để. “Hãy thử đặt chúng ta bị rơi vào tỷ lệ oan sai đó, dù rất nhỏ, cũng vô cùng đau đớn”, ĐB bày tỏ tâm tư. Tuy nhiên, tranh luận lại ý kiến ĐB Lưu Bình Nhưỡng, ĐB Nguyễn Thanh Hồng (Bình Dương) và ĐB Nguyễn Hữu Chính (Hà Nội) cho rằng, trong chỉ tiêu hoạt động của tư pháp, không có tỷ lệ oan sai; còn những vụ án phức tạp cần có sự phối hợp liên ngành để làm rõ, không vì thế mà mất đi tính độc lập của tòa án.Tranh luận lại, ĐB Lưu Bình Nhưỡng cho rằng, các ĐB có thể hiểu không đúng ý kiến của ông. “Trong chỉ tiêu, có chỉ tiêu xét xử đúng, vậy thì phần còn lại chính là oan sai, ai cũng hiểu như vậy? Do đó, tôi cho rằng không nên đặt ra chỉ tiêu xét xử đúng, bởi chỉ tiêu còn lại sẽ là xét xử sai. Tương tự, phải bảo đảm nguyên tắc xét xử độc lập, không được có câu chuyện liên ngành ở đây. Nếu có liên ngành thì dễ có án bỏ túi”, ĐB Lưu Bình Nhưỡng phát biểu. ĐB cho rằng, bản thân không gán ghép mà chỉ đưa ra vấn đề còn trăn trở để tiếp tục xem xét, cân nhắc.
Các ý kiến cũng cho rằng, lĩnh vực tư pháp vẫn còn nhiều tồn tại như tình trạng bản án, quyết định của toà án bị huỷ, sửa vẫn còn, dù trong giới hạn được Quốc hội cho phép mà các cáo cáo không thấy đề cập cụ thể những sai sót này cũng như việc đánh giá hậu quả và xử lý trách nhiệm người có liên quan; thời gian xét xử vụ án vẫn còn dài; nguồn nhân lực cho lĩnh vực này chưa được bảo đảm.Trong giai đoạn 4.0 hiện nay, các ĐB cho rằng, tòa án cần ứng dụng mạnh công nghệ thông tin, đẩy mạnh các phiên tòa điện tử, cải cách thủ tục hành chính, giảm thủ tục giấy tờ… để giúp người dân giảm thời gian, công sức khi tham gia các vụ xét xử. Cán bộ tòa án phải thực sự là những người có tâm, có tầm để đáp ứng nguyện vọng của Nhân dân. Cần xây dựng tòa án thực sự là hệ thống bảo vệ công lý, bảo vệ người dân.
Chiều ngày 30/3/2021, Quốc hội đã hoàn tất việc miễn nhiệm Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân. Trước đó, trưa 30/3/2021, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã trình Quốc hội miễn nhiệm Chủ tịch Quốc hội, Chủ tịch Hội đồng bầu cử quốc gia Nguyễn Thị Kim Ngân.
- Đầu giờ chiều 30/3/2021, Ủy ban Thường vụ Quốc hội báo cáo kết quả và giải trình, tiếp thu ý kiến đại biểu. Quốc hội miễn nhiệm Chủ tịch Quốc hội bằng phiếu kín. Kết quả, 429/449 đại biểu có mặt tán thành thông qua Nghị quyết về việc miễn nhiệm Chủ tịch Quốc hội, Chủ tịch Hội đồng bầu cử quốc gia Nguyễn Thị Kim Ngân, chiếm 89,38% tổng số đại biểu Quốc hội. Có 15 đại biểu không tán thành, chiếm 3,13% tổng số đại biểu Quốc hội; 5 đại biểu không biểu quyết, chiếm 1,94% tổng số đại biểu Quốc hội. Nghị quyết có hiệu lực thi hành khi các đại biểu bầu được Chủ tịch Quốc hội, Chủ tịch Hội đồng bầu cử Quốc gia mới.
- Sau đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình danh sách đề cử để Quốc hội bầu tân Chủ tịch Quốc hội, Chủ tịch Hội đồng bầu cử quốc gia và Quốc hội thảo luận tại đoàn. Sáng ngày 31/3/2021, Quốc hội tiến hành quy trình bầu tân Chủ tịch Quốc hội, Chủ tịch Hội đồng bầu cử quốc gia. Sau đó, tân Chủ tịch Quốc hội sẽ tuyên thệ nhận nhiệm vụ. Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đồng chí Nguyễn Thị Kim Ngân luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Tuy nhiên, việc miễn nhiệm và kiện toàn nhân sự ở vị trí Chủ tịch Quốc hội thực hiện theo yêu cầu bố trí, sắp xếp nhân sự cấp cao của Đảng và Nhà nước sau Đại hội XIII.
- Sáng 31/3, sau khi Quốc hội hoàn tất quy trình bầu, tân Chủ tịch Quốc gia sẽ tuyên thệ nhận nhiệm vụ. Trước đó, Quốc hội đã miễn nhiệm Chủ tịch Quốc hội, Chủ tịch Hội đồng bầu cử Quốc gia Nguyễn Thị Kim Ngân, do đồng chí Nguyễn Thị Kim Ngân không tham gia Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII. Việc miễn nhiệm và kiện toàn nhân sự ở vị trí Chủ tịch Quốc hội thực hiện theo yêu cầu bố trí, sắp xếp nhân sự cấp cao của Đảng và Nhà nước sau Đại hội XIII.
- Đồng chí Vương Đình Huệ sinh năm 1957, quê quán: xã Nghi Xuân, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An; Giáo sư, Tiến sỹ Kinh tế; Ủy viên Trung ương Đảng Khoá X, XI, XII, XIII; Ủy viên Bộ Chính trị khóa XII, XIII; đại biểu Quốc hội Khoá XIII, XIV. Đồng chí từng có nhiều năm công tác với nhiều cương vị khác nhau ở Trường Đại học Tài chính - Kế toán Hà Nội (nay là Học viện Tài chính); sau đó là Phó Tổng Kiểm toán Nhà nước; Tổng Kiểm toán Nhà nước; Bộ Trưởng Bộ Tài chính; Trưởng Ban Kinh tế Trung ương; Phó Thủ tướng Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ. Ngày 7/2/2020, Bộ Chính trị có Quyết định số 1818-QĐ/TW điều động đồng chí Vương Đình Huệ, Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Cán sự Đảng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ thôi tham gia Ban Cán sự Đảng Chính phủ, phân công tham gia Ban Chấp hành, Ban Thường vụ và giữ chức Bí thư Thành ủy Hà Nội nhiệm kỳ 2015-2020. Ngày 11/6/2020, Quốc hội đã thông qua nghị quyết phê chuẩn miễn nhiệm chức vụ Phó Thủ tướng Chính phủ đối với ông Vương Đình Huệ. Ngày 12/10/2020, tại Đại hội đại biểu lần thứ XVII Đảng bộ thành phố Hà Nội, đồng chí Vương Đình Huệ tái đắc cử Bí thư Thành ủy Hà Nội khóa XVII nhiệm kỳ 2020-2025. Ngày 30/1/2021, tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, đồng chí được bầu là Ủy viên Trung ương Đảng khóa XIII, nhiệm kỳ 2021-2026. Ngày 31/1/2021, đồng chí được Ban Chấp hành Trung ương bầu vào Bộ Chính trị tại Đại hội Đảng lần thứ XIII.